اگر اخیراً یک کامپیوتر جدید خریداری کرده‌اید یا قطعات آن را خودتان سرهم کرده‌اید، حتماً به فکر افتاده‌اید که با کامپیوتر قدیمی‌تان چه کار کنید. خب، فروشش یا دادن آن به یکی از دوستانتان گزینه‌های خوبی هستند، اما شاید این کارها دردسر زیادی داشته باشد، خصوصاً اگر کامپیوترتان خیلی قدیمی شده باشد.
نگران نباشید، ما چندین ایده عالی برای شما داریم تا بتوانید از کامپیوتر قدیمی‌تان استفاده‌های جدید و جالبی بکنید. با ما همراه باشید.
10.کامپیوتر قدیمی‌تان را به یک میزبان هوش مصنوعی تبدیل کنید
مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) می‌توانند بسیار جذاب و سرگرم‌کننده باشند، و اجرای آن‌ها به‌صورت محلی حتی تجربه بهتری را ارائه می‌دهد. حتی اگر سیستم قدیمی‌تری دارید که ممکن است از نسل جدید کامپیوترهای هوش مصنوعی نباشد، باز هم می‌توانید با اجرای محلی مدل‌های LLM و دیگر وظایف مرتبط با هوش مصنوعی، تجربه جالبی داشته باشید.
تقریباً هر دستگاهی که در دهه گذشته تولید شده است، به‌قدر کافی توان پردازشی برای اجرای مدل‌هایی مثل LLMهای Ollama را دارد تا بتوانید متن تولید کنید یا از آن به‌عنوان چت‌بات استفاده کنید. اگر کارت گرافیکی با VRAM مناسب هم داشته باشید، حتی امکان تولید تصاویر را هم خواهید داشت. برای بهبود عملکرد، بهتر است از ویندوز به نسخه‌ای سبک‌تر از لینوکس، مانند Pop_OS!، مهاجرت کنید. اگر از کارت گرافیک Nvidia استفاده می‌کنید، ممکن است همچنان سرعت تولید پاسخ‌ها کمی از جدیدترین تکنولوژی‌های موجود کمتر باشد.
9. تولیدکننده تصویر هوش مصنوعی
استفاده از Stable Diffusion نیازی به یک کامپیوتر فوق‌العاده قوی ندارد. ابزارهای تولید تصویر هوش مصنوعی واقعاً مفید هستند، اما نسخه‌های آنلاین آن‌ها معمولاً به شما اجازه می‌دهند تنها با چند توکن تصاویر تولید کنید و پس از آن یا باید هزینه بپردازید یا منتظر بمانید تا بتوانید دوباره از آن استفاده کنید. خوشبختانه، برخی از این ابزارها را می‌توان به‌صورت محلی روی کامپیوتر خودتان و با استفاده از کد و مدل‌های دلخواه اجرا کرد.
این موضوع به‌ویژه برای افرادی که به مسائل اخلاقی در آموزش مدل‌های آنلاین حساس هستند، خبر خوبی است. در اینجا، مهم‌ترین قطعه سخت‌افزاری برای اجرای Stable Diffusion، کارت گرافیک است؛ چراکه تولید تصویر توسط هوش مصنوعی به مقدار زیادی VRAM نیاز دارد و معمولاً با GPUهای Nvidia بهتر سازگار است. البته این به این معنا نیست که نمی‌توانید از یک GPU ضعیف‌تر یا قطعات AMD استفاده کنید. اگر کارت گرافیک شما بیشتر از 4 گیگابایت VRAM داشته باشد، می‌توانید تصاویر را تولید کنید، هرچند شاید این فرآیند کمی کندتر باشد.
8. جایگزین Google Drive
وابستگی به اشتراک‌های ابری را کاهش دهید! حتی اگر از فضای ذخیره‌سازی ابری رایگان استفاده می‌کنید، نگهداری داده‌هایتان روی سرورهای دیگران ممکن است ریسک‌هایی به همراه داشته باشد. اما با استفاده از یک کامپیوتر قدیمی و کمی زمان، می‌توانید سرور ابری شخصی خودتان را بسازید.
با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل Nextcloud، می‌توانید نیازهای ذخیره‌سازی خود را مدیریت کنید. این روش برای استفاده مجدد از سخت‌افزار قدیمی عالی است؛ زیرا هزینه اصلی مربوط به درایوهای ذخیره‌سازی است و بسیاری از کارها را حتی روی سیستمی با توان پردازشی پایین هم می‌توان انجام داد. علاوه بر این، کنترل کامل داده‌های خود را در اختیار دارید و در طول این مسیر می‌توانید با ابزارهایی مثل Docker هم آشنا شوید. این روش نه‌تنها به صرفه است، بلکه شما را یک گام به سمت داشتن سرور خانگی یا NAS اختصاصی خود نزدیک‌تر می‌کند.
7. ساخت یک کنسول بازی قدیمی
بازی‌های قدیمی هنوز هم برای بسیاری از افراد جذابیت دارند و اجرای آن‌ها نیازی به سخت‌افزار قدرتمندی ندارد. مانند بسیاری از کسانی که در دهه‌های ۸۰، ۹۰ یا حتی اوایل ۲۰۰۰ بزرگ شده‌اند، خاطرات خوشی از بازی‌های شگفت‌انگیز دوران ۸ بیتی و ۱۶ بیتی وجود دارد. بازی‌هایی مثل Secret of Mana، نسخه‌های اولیه Final Fantasy، سوپر ماریو، وینینگ الون و صدها بازی دیگر که بسیاری از آن‌ها هنوز هم با بازسازی‌ها و دنباله‌های جدید خود در بازار محبوب هستند.
از آنجا که این بازی‌ها برای اجرا روی دستگاه‌هایی با قدرت پردازش بسیار پایین‌تر طراحی شده بودند، اکنون کامپیوترهای قدیمی شما به راحتی قادر به شبیه‌سازی آن‌ها خواهند بود. برای این کار می‌توانید از شبیه‌سازهای مختلف استفاده کنید. پیشنهاد ما استفاده از ابزارهایی مانند EmuDeck یا EmulationStation است که به شما یک داشبورد یکپارچه برای دسترسی به شبیه‌سازهای مختلف ارائه می‌دهند. این ابزارها کار شما را ساده‌تر می‌کنند تا به جای دست و پنجه نرم کردن با تنظیمات پیچیده، تمرکزتان روی بازی‌هایی باشد که می‌خواهید دوباره تجربه کنید.
6. ساخت یک مرکز خانه هوشمند
Home Assistant بهترین انتخاب برای خانه‌های هوشمند است و برای رفع یکی از بزرگترین چالش‌ها طراحی شده است: ارتباط آسان دستگاه‌های مختلف. بسیاری از دستگاه‌های خانه هوشمند در اکوسیستم‌های جداگانه قرار دارند، و بدون یکپارچه‌سازی، مجبور هستید برای کنترل هر یک از آن‌ها بین چندین اپلیکیشن جابه‌جا شوید.
Home Assistant این مشکل را حل می‌کند و اجازه می‌دهد همه دستگاه‌ها را از طریق یک پلتفرم واحد کنترل کنید. راه‌اندازی آن نیز بسیار ساده است و می‌تواند روی سخت‌افزارهای متنوعی اجرا شود. از آنجایی که برای اجرا روی کامپیوترهای کم‌مصرف و SBC (بردهای تک‌بردی مانند Raspberry Pi) طراحی شده است، می‌توانید آن را روی کامپیوتر قدیمی خود نیز به‌راحتی راه‌اندازی کنید. در واقع، کامپیوترهای قدیمی حتی می‌توانند بیش از حد نیاز برای این کار قوی باشند، اما این به‌معنی استفاده مجدد از سخت‌افزار قدیمی و کاهش هدررفت منابع است—که به نوعی، یکی از بهترین روش‌های دوستدار محیط زیست نیز محسوب می‌شود.
5. اجرای Kubernetes
کانتینرها در دنیای فناوری جایگاه خود را محکم کرده‌اند و به این زودی‌ها از بین نخواهند رفت. بنابراین، اگر می‌خواهید نحوه استفاده از آن‌ها را بیاموزید، چرا از یک کامپیوتر قدیمی استفاده نکنید؟ به این ترتیب، حتی اگر سیستم‌عامل به مشکل بخورد، ضرر زیادی نمی‌کنید.
تقریباً هر کامپیوتری که در دهه گذشته ساخته شده و توانایی اجرای لینوکس را داشته باشد، برای اجرای Kubernetes کافی است. برای شروع، Talos Linux یک گزینه مناسب است، زیرا به طور ویژه برای کار با کانتینرها طراحی شده است. با این حال، اگر سخت‌افزار قدیمی شما دچار مشکلاتی باشد، می‌توانید Ubuntu را نصب کرده و K8s (Kubernetes) را روی آن اجرا کنید، اگرچه این راه کمی پیچیده‌تر و زمان‌برتر خواهد بود.
4. ساخت یک NAS
ذخیره‌سازی تمامی فایل‌ها و اجرای خدمات اضافی می‌تواند بسیار مفید باشد. اگرچه برای بسیاری از کاربران، استفاده از Nextcloud یک راه‌حل خوب است، اما اجرای NAS (شبکه ذخیره‌سازی) اختصاصی تجربه متفاوتی دارد. این سیستم‌ها نه تنها امکان ذخیره‌سازی داده‌ها را فراهم می‌کنند، بلکه می‌توانند کانتینرها، ماشین‌های مجازی، سرورهای بازی و سرویس‌های متنوع دیگری را هم اجرا کنند.
برای ساخت NAS نیاز به سخت‌افزار خاصی ندارید؛ بلکه یک کامپیوتر قدیمی و چند هارد دیسک کافی است. تنها تصمیم مهم انتخاب سیستم‌عامل است؛ Proxmox برای مدیریت ماشین‌های مجازی، سیستم‌های لینوکس یا گزینه‌های سفارشی‌تر مانند TrueNAS Scale از جمله گزینه‌های محبوب هستند. با این کار، علاوه بر مدیریت بهتر داده‌ها، می‌توانید از کاهش وابستگی به سرویس‌های ابری و اشتراک‌های گران‌قیمت لذت ببرید و سرویس‌هایی مانند سرور Minecraft یا سرورهای رسانه‌ای خود را مستقیماً مدیریت کنید.
3. ساخت یک سرور ویندوز
تبدیل یک کامپیوتر قدیمی ویندوزی به یک سرور، یکی از بهترین راه‌ها برای استفاده مجدد از سخت‌افزارهای قدیمی است. اگر از سیستم عامل ویندوز آشنایی دارید، نیازی به تغییر آن نیست و می‌توانید با همان سیستم عامل فعلی کار کنید. حتی نسخه‌های مصرفی مانند ویندوز 11 را می‌توان با انجام برخی تنظیمات به‌عنوان یک سرور خانگی استفاده کرد.
این روش به دلیل آشنایی با رابط کاربری ویندوز، منحنی یادگیری کمتری نسبت به سیستم‌عامل‌های جدیدی مانند لینوکس دارد. با استفاده از ویندوز، می‌توانید پوشه‌ها و فایل‌های خود را به اشتراک بگذارید و به راحتی سرورهای رسانه‌ای مانند Plex Media Server یا Jellyfin را نصب کنید. این نرم‌افزارها به شما این امکان را می‌دهند که سرویس پخش رسانه خانگی خود را راه‌اندازی کنید و محتوای ویدئویی خود را به صورت محلی مدیریت و پخش کنید.
به این ترتیب، می‌توانید از کامپیوتر قدیمی خود به عنوان یک مرکز ذخیره‌سازی، اشتراک‌گذاری فایل‌ها و حتی پخش ویدئوهای مورد علاقه خود استفاده کنید، بدون اینکه نیاز به خرید سخت‌افزار جدید داشته باشید.
2. راه‌اندازی یک آزمایشگاه خانگی
Proxmox یک راهکار عالی برای راه‌اندازی آزمایشگاه خانگی با قابلیت‌های مجازی‌سازی پیشرفته است. این سیستم‌عامل به‌طور خاص برای مدیریت ماشین‌های مجازی و کانتینرهای لینوکس طراحی شده و عملکرد بسیار بهینه‌ای دارد. با حذف سربار ناشی از راه‌حل‌های مبتنی بر GUI، Proxmox امکان استفاده بهینه از منابع سخت‌افزاری موجود را فراهم می‌آورد و برای نصب روی کامپیوترهای قدیمی کاملاً مناسب است.
یکی از ویژگی‌های برجسته Proxmox، قابلیت اجرای کانتینرهای سبک‌وزن است که به شما این امکان را می‌دهد بدون نیاز به یک سیستم‌عامل کامل، برنامه‌ها و سرویس‌های خود را راه‌اندازی کنید. این ویژگی به‌ویژه برای کاربران خانگی که می‌خواهند به سادگی ماشین‌های مجازی را مدیریت کنند، بسیار مفید است.
به‌علاوه، Proxmox به‌خاطر سادگی پیکربندی و مدیریت آن، به‌جای سیستم‌عامل‌هایی مانند TrueNAS که نیاز به پیکربندی‌های پیچیده‌تری دارند، گزینه بهتری برای تمرکز روی مجازی‌سازی به‌ویژه در محیط‌های خانگی به شمار می‌آید. در مجموع، Proxmox انتخابی ایده‌آل برای افرادی است که می‌خواهند با ماشین‌های مجازی و کانتینرها کار کنند و از سخت‌افزارهای قدیمی خود بهره‌برداری کنند.
1. آزمایش با سیستم‌عامل‌های دیگر
تجربه استفاده از توزیع‌های مختلف لینوکس روی سخت‌افزار قدیمی کامپیوتر می‌تواند یک سفر آموزنده و جالب باشد. این پروسه نه تنها به شما امکان می‌دهد که عملکرد سیستم را با نرم‌افزارهای جدیدتر و بهبود یافته ارزیابی کنید، بلکه مهارت‌های جدیدی در مدیریت و استفاده از سیستم‌عامل‌ها نیز به شما می‌آموزد.
با امتحان کردن توزیع‌های سبک‌وزن، می‌توانید به راحتی به عملکرد بهتری نسبت به سیستم‌عامل‌های سنگین‌تر دست یابید. به عنوان مثال، توزیع‌هایی مانند Bazzite این امکان را به شما می‌دهند که تجربه‌ای مشابه SteamOS را داشته باشید، بدون نیاز به خرید یک Steam Deck. این توزیع‌ها می‌توانند به عنوان یک مرکز سرگرمی خانگی عمل کنند و شما را قادر می‌سازند تا از بازی‌های مورد علاقه‌تان بر روی تلویزیون خود لذت ببرید.
به طور کلی، این نوع آزمایش‌ها به شما کمک می‌کند تا از سخت‌افزار قدیمی خود بهره‌وری بیشتری داشته باشید و همچنین درک بهتری از نحوه عملکرد سیستم‌عامل‌های مختلف پیدا کنید.
سخن پایانی
کارهای زیادی هست که می‌توانید با یک کامپیوتر قدیمی و کمی وقت آزاد انجام دهید. اگر ایده استفاده مجدد از سخت‌افزار قدیمی را دوست دارید، امیدواریم این لیست به شما ایده‌هایی در مورد استفاده از کامپیوتر قدیمی خود بدهد. هر چه را که تصمیم بگیرید، همچنین ارزش ارتقای درایو بوت به یک SSD را دارد، اگر هنوز از آن استفاده نمی‌کنید، زیرا این بزرگترین افزایش عملکردی است که می‌توانید برای سخت‌افزار قدیمی انجام دهید. سیستم‌های عامل جدید و سایر وظایف فقط تا حدی می‌توانند پیش بروند، اگر متوجه شدید که کامپیوتر قدیمی شما هنوز پرچم می‌زند، زمان آن است که برخی از ارتقاءها را در نظر بگیرید تا بتوانید عمر کمی موثرتر از آن بگیرید.
سوالات متداول
1. چگونه می‌توانم رایانه قدیمی خود را به سرور خانگی تبدیل کنم؟
برای تبدیل رایانه قدیمی به سرور خانگی، نیاز به نصب یک سیستم‌عامل سرور مانند Ubuntu Server یا Windows Server دارید. پس از نصب، می‌توانید فایل‌های خود را به اشتراک بگذارید، وب‌سایت شخصی راه‌اندازی کنید یا به‌عنوان سرور پشتیبان استفاده کنید.
2. آیا می‌توان رایانه قدیمی را برای بازی‌های Retro استفاده کرد؟
بله، رایانه‌های قدیمی می‌توانند برای اجرای شبیه‌سازهای بازی‌های قدیمی مانند RetroArch یا DOSBox عالی باشند. این کار به شما امکان می‌دهد که بازی‌های قدیمی دوران کودکی خود را روی رایانه‌ای که دیگر برای کارهای مدرن مناسب نیست، بازی کنید.
3. چگونه می‌توان رایانه قدیمی را به یک دستگاه ذخیره‌سازی شبکه (NAS) تبدیل کرد؟
برای تبدیل رایانه به NAS، می‌توانید از نرم‌افزارهایی مانند FreeNAS یا OpenMediaVault استفاده کنید. این نرم‌افزارها به شما اجازه می‌دهند که رایانه قدیمی خود را به یک هارد دیسک شبکه تبدیل کنید و از آن برای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری فایل‌ها استفاده کنید.
