تاریخ انتشار: 12 اسفند 1403 |
زمان مطالعه: 15 دقیقه

در چشم انداز فناوری امروزی که به سرعت در حال تحول است، تکنولوژی چاپ سه بعدی به عنوان یک نوآوری جدید توانسته سروصدای زیادی ایجاد کند. چه برای استفاده حرفه‌‌ای در مهندسی، پزشکی و تولید و چه برای پروژه‌های شخصی و نمونه سازی، داشتن یک پرینتر سه بعدی مزایای بی‌نظیری را ارائه می‌دهد. این دستگاه به کاربران اجازه می‌دهد تا اشیاء سفارشی را با دقت طراحی و تولید کنند، هزینه‌های تولید را کاهش دهند و با تبدیل ایده‌ها به واقعیت فیزیکی، نوآوری را تسریع بخشند. سرمایه گذاری در چاپگر سه بعدی به یک گام اساسی برای ورود به دنیای مدرن است. در این بررسی از وبسایت «پلازا دیجیتال» راهنمای خرید پرینتر سه بعدی را به شما ارائه می‌دهیم تا محصول مناسب را برای نیازهای خود تهیه کنید.

پرینتر سه بعدی چیست؟

‌‌‌پرینتر سه بعدی (3D Printer) دستگاهی است که با لایه بندی مواد بر اساس مدل سه بعدی دیجیتال، اشیاء فیزیکی ایجاد می‌کند. برخلاف روش‌های سنتی تولید‌‌‌ که اغلب شامل برش یا قالب گیری می‌شود، چاپ سه بعدی اشیاء را لایه به لایه با استفاده از موادی مانند پلاستیک، رزین، فلز یا حتی سرامیک می‌سازد. این فرآیند تولید افزودنی امکان تولید طرح‌های پیچیده و بسیار سفارشی با دقت و حداقل ضایعات را فراهم می‌کند. پرینترهای سه بعدی به طور گسترده در صنایع مختلف از جمله مراقبت‌های بهداشتی، مهندسی، مد و آموزش استفاده می‌شوند که نمونه سازی سریع، توسعه محصول و حتی پیشرفت‌های پزشکی مانند پروتز و مدل‌های اندام را ممکن می‌سازد.

پرینتر سه بعدی چیست؟

انواع پرینتر سه بعدی

در ادامه به معرفی انواع پرینتر سه بعدی می‌پردازیم:

‌‌‌پرینترهای مدلسازی رسوب ذوب شده (FDM)

مدل سازی رسوب ذوب شده (FDM) یکی از رایج‌‌‌ترین و مقرون به صرفه‌‌‌ترین انواع فناوری چاپ سه بعدی است. این ‌‌‌پرینترها با ذوب رشته‌های ترموپلاستیک مانند PLA، ABS یا PETG و اکسترود کردن مواد لایه به لایه برای ساخت یک شی کار می‌کنند. ‌‌‌پرینترهای FDM به دلیل سهولت استفاده و در دسترس بودن به طور گسترده برای نمونه سازی، پروژه‌های سرگرمی و اهداف آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حالی که دوام و استحکام خوبی ارائه می‌دهند، ممکن است محدودیت‌هایی در پرداخت سطح و جزئیات ظریف داشته باشند. برای بهبود ظاهر نهایی اشیاء چاپ شده با FDM می‌توان از تکنیک‌های پس پردازش مانند سنباده زدن یا صاف کردن استون استفاده کرد.

‌‌‌پرینترهای استریولیتوگرافی (SLA)

استریولیتوگرافی (SLA) یک فناوری چاپ سه بعدی مبتنی بر رزین است که از لیزر UV یا منبع نور برای تبدیل رزین مایع به لایه‌های جامد استفاده می‌کند. ‌‌‌پرینترهای SLA به دلیل دقت استثنایی خود، تولید اشیاء بسیار دقیق و صاف و ایده آل برای کاربردهایی مانند ساخت جواهرات، دندانپزشکی و نمونه‌های اولیه مهندسی شناخته شده اند. این دستگاه‌ها وضوح و کیفیت سطح بهتری را نسبت به ‌‌‌پرینترهای FDM ارائه می‌دهند و آنها را برای طراحی‌های پیچیده مناسب می‌کند. با این حال، مواد چاپ SLA می‌توانند گران‌‌‌تر باشند و مراحل پس از پردازش مانند تمیز کردن و پخت UV برای تقویت محصول نهایی مورد نیاز است. با وجود این مراحل اضافی، چاپ SLA برای مدل‌های درجه حرفه‌‌ای مورد علاقه است.

‌‌‌پرینترهای پردازش نور دیجیتال (DLP)

پردازش نور دیجیتال (DLP) یکی دیگر از فناوری‌های چاپ سه بعدی مبتنی بر رزین است که مشابه SLA است، اما از پروژکتور نور دیجیتال به جای لیزر برای درمان رزین استفاده می‌کند. این به ‌‌‌پرینترهای DLP اجازه می‌دهد اشیاء را سریع‌‌‌تر تولید کنند، زیرا کل لایه‌ها به جای ردیابی نقطه به نقطه، یکباره جامد می‌شوند. فناوری DLP برای کاربردهای با وضوح بالا مانند مدل‌های دندانپزشکی، جواهرات پیچیده و نمونه‌های اولیه با جزئیات بالا ایده آل است. این فرآیند منجر به پرداخت‌های صاف با جزئیات دقیق می‌شود و آن را به یک انتخاب محبوب برای حرفه ای‌ها تبدیل می‌کند. با این حال، ‌‌‌پرینترهای DLP اغلب هزینه‌های بالاتری دارند و پس از پردازش، از جمله شستشوی رزین و پخت UV مورد نیاز است.

انواع پرینتر سه بعدی

پرینترهای تف جوشی لیزری انتخابی (SLS)

تف جوشی لیزری انتخابی (SLS) یک فناوری پیشرفته چاپ سه بعدی است که از لیزر پرقدرت برای ذوب مواد پودری مانند نایلون به اجسام جامد استفاده می‌کند. بر خلاف FDM یا ‌‌‌پرینترهای مبتنی بر رزین، SLS به ساختارهای پشتیبانی نیاز ندارد، زیرا پودر اطراف به عنوان یک تکیه گاه طبیعی در طول چاپ عمل می‌کند. به همین خاطر، برای ایجاد هندسه‌های پیچیده و قطعات کاربردی با استحکام و دوام عالی ایده آل است. ‌‌‌پرینترهای SLS به طور گسترده در کاربردهای هوافضا، خودروسازی و صنعتی استفاده می‌شوند. با این حال، آنها گران هستند و به تجهیزات تخصصی نیاز دارند و آنها را برای استفاده حرفه‌‌ای و تجاری به جای پروژه‌های شخصی یا سرگرمی مناسب‌‌‌تر می‌کند.

‌‌‌پرینترهای چند جت فیوژن (MJF)

Multi Jet Fusion (MJF) یک فناوری چاپ سه بعدی مبتنی بر پودر است که توسط HP توسعه یافته است که از ترکیبی از مواد ذوب و جزئیات به همراه انرژی مادون قرمز برای جامد کردن مواد پودری استفاده می‌کند. ‌‌‌پرینترهای MJF تولید با سرعت بالا را با خواص مکانیکی عالی ارائه می‌کنند که آنها را برای کاربردهای صنعتی، از جمله نمونه‌های اولیه کاربردی و قطعات مصرف نهایی، ایده آل می‌سازد. برخلاف SLS، پینترهای MJF قطعاتی را با جزئیات بالاتر و پرداخت‌های سطحی سازگارتر تولید می‌کند. علاوه بر این، چاپ MJF امکان چاپ رنگی را در برخی مدل‌ها فراهم می‌کند. پرینترهای MJF در حالی که کارآمد و دقیق هستند، پرهزینه هستند و عمدتاً در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند که تولید انبوه و خروجی با کیفیت بالا مورد نیاز است.

‌‌‌پرینترهای زینترینگ لیزری مستقیم فلزات (DMLS) و ذوب لیزری انتخابی (SLM)

تف جوشی لیزری مستقیم فلزات (DMLS) و ذوب لیزری انتخابی (SLM) فناوری‌های چاپ سه بعدی فلزی هستند که از لیزرهای پرقدرت برای ذوب لایه به لایه پودرهای فلزی استفاده می‌کنند. این ‌‌‌پرینترها برای صنایعی که به قطعات فلزی قوی و پیچیده نیاز دارند، مانند هوافضا، ایمپلنت‌های پزشکی و خودروسازی ضروری هستند. پرینتر DMLS ذرات فلز را با هم تف جوش می‌دهد، در حالی که SLM آنها را کاملا ذوب می‌کند و قطعات فلزی متراکم و بسیار بادوام را ایجاد می‌کند. اگرچه این ‌‌‌پرینترها دقت و استحکام بی نظیری را ارائه می‌دهند، اما به دلیل دما و مواد بالا، بسیار گران هستند و نیاز به جابجایی تخصصی دارند. آنها عمدتاً در کاربردهای صنعتی و تحقیقاتی استفاده می‌شوند.

ویژگی‌های پرینتر سه بعدی

ویژگی‌های پرینتر سه بعدی

مشخصات بهترین پرینتر سه بعدی عبارتند از:

  • فناوری چاپ: نحوه ساخت اشیایی مانند FDM (رشته ذوب و لایه بندی) یا SLA (رزین پخت با نور) را تعیین می‌کند.
  • حجم ساخت: حداکثر ابعاد اشیایی که یک پرینتر می‌تواند ایجاد کند‌‌‌ که بر اندازه چاپ‌هایی که می‌توانید تولید کنید تأثیر می‌گذارد.
  • وضوح لایه: با اندازه گیری میکرون، ضخامت هر لایه را مشخص می‌کند و بر صافی و جزئیات سطح تأثیر می‌گذارد.
  • سرعت چاپ: نرخی که پرینتر مواد را با آن رسوب می‌دهد‌‌‌ که هم بر زمان چاپ و هم بر مبادلات بالقوه کیفیت تأثیر می‌گذارد.
  • سازگاری فیلامنت/رزین: موادی را که پرینتر می‌تواند استفاده کند، مانند PLA، ABS، PETG (رشته) یا رزین‌های استاندارد، سخت و انعطاف پذیر را مشخص می‌کند.
  • سیستم نازل / نوردهی: ‌‌‌پرینترهای FDM از یک نازل گرم برای اکستروژن استفاده می‌کنند، در حالی که ‌‌‌پرینترهای SLA/DLP از نوردهی برای پخت رزین استفاده می‌کنند.
  • گزینه‌های اتصال: شامل USB، کارت SD، Wi-Fi یا اترنت برای انتقال راحت فایل‌ها به ‌‌‌پرینتر.
  • سازگاری با نرم افزار: با برنامه‌های برش دهنده مانند Cura، PrusaSlicer یا نرم افزارهای اختصاصی برای آماده سازی مدل‌های سه بعدی برای چاپ کار می‌کند.
  • تراز خودکار: قابلیتی که به طور خودکار بستر چاپ را تنظیم می‌کند تا از چسبندگی لایه اول اطمینان حاصل کند و نرخ موفقیت چاپ را بهبود بخشد.
  • اکستروژن دوگانه: امکان چاپ با دو ماده یا رنگ مختلف را به طور همزمان برای طرح‌های پیچیده‌‌‌‌تر فراهم می‌کند.
  • محفظه: محفظه بسته‌‌ای که به تنظیم دما، کاهش نویز و بهبود پایداری چاپ کمک می‌کند، به خصوص برای
  • سیستم خنک کننده: فن‌ها و مکانیسم‌های خنک کننده که از گرم شدن بیش از حد جلوگیری می‌کنند و کیفیت چاپ را با انجماد سریع‌‌‌تر مواد بهبود می‌بخشند.
  • پشتیبانی از ارتقاها: برخی از ‌‌‌پرینترها امکان ارتقای نازل، اکسترودر یا سیستم عامل را برای بهبود عملکرد و ویژگی‌ها فراهم می‌کنند.
  • ویژگی‌های ایمنی: شامل حفاظت حرارتی، بازیابی قطع برق، و طرح‌های محصور شده برای عملکرد ایمن‌‌‌تر است.

بهترین برند پرینتر سه بعدی

در ادامه به بهترین برندهای تولید کننده پرینتر سه بعدی اشاره می‌کنیم:

برند Prusa

برند Prusa به خاطر پرینترهای سه بعدی باکیفیت، قابل اعتماد و کاربر پسند خود مشهور است. Prusa i3 MK4 و Prusa Mini+ به دلیل طراحی منبع باز، کیفیت چاپ استثنایی و پشتیبانی قوی جامعه محبوب هستند. پرینترهای Prusa با ویژگی‌هایی مانند تراز کردن خودکار تخت، بازیابی نیرو و چاپ چند ماده، برای علاقه مندان و حرفه ای‌ها ایده آل هستند. نرم افزار سیستم عامل و برش دهنده آنها، PrusaSlicer، عملکرد را افزایش می‌دهد. در حالی که کمی گران هستند، دوام، دقت و پشتیبانی آن‌ها آنها را به بهترین انتخاب برای علاقه مندان جدی پرینت سه بعدی تبدیل می‌کند.

برند Creality

برند Creality یک نام تجاری شناخته شده است که ‌‌‌پرینترهای سه بعدی مقرون به صرفه و همه کاره را ارائه می‌دهد. مدل‌هایی مانند سری Ender 3 و CR-10 به دلیل مقرون به صرفه بودن، سهولت اصلاح و کیفیت چاپ مناسب بسیار محبوب هستند. ‌‌‌پرینترهای Creality از مواد مختلف پشتیبانی می‌کنند و بسیاری از کاربران آنها را با نازل ها، تخت‌ها یا سیستم افزار بهتر ارتقا می‌دهند. در حالی که آنها نیاز به تنظیم دقیق دارند، ارزش زیادی برای مبتدیان و سازندگان فراهم می‌کنند. Creality با مدل‌های پیشرفته‌‌ای مانند K1 و Ender 5 به نوآوری خود ادامه می‌دهد و قابلیت اطمینان و سرعت را بهبود می‌بخشد.

بهترین برند پرینتر سه بعدی

برند Bambu

آزمایشگاه بامبو صنعت چاپ سه بعدی را با ‌‌‌پرینترهای پرسرعت و پر از ویژگی متحول کرده است. Bambu Lab X1 Carbon و P1P چاپ فوق سریع، قابلیت‌های چند رنگی و تشخیص خطا به کمک هوش مصنوعی را ارائه می‌دهند. این ‌‌‌پرینترها دارای سیستم حرکتی CoreXY برای سرعت و ثبات عالی هستند. با کالیبراسیون خودکار، نظارت از راه دور، و یکپارچه سازی نرم افزار قوی، آنها هم به علاقه مندان و هم حرفه ای‌ها پاسخ می‌دهند. اگرچه آزمایشگاه بامبو نسبتاً جدید است، اما به سرعت برای تولید پرینترهای سه بعدی با کیفیت بالا و کاربر پسند با فناوری پیشرفته، شهرت زیادی به دست آورده است.

برند Anycubic

برند Anycubic یک انتخاب برتر برای کسانی است که به دنبال ‌‌‌پرینترهای سه بعدی قابل اعتماد و مقرون به صرفه هستند. سری فوتون که برای ‌‌‌پرینترهای FDM و رزینی شناخته شده است، کیفیت چاپ رزینی استثنایی را ارائه می‌دهد، در حالی که سری Kobra برای چاپ رشته‌‌ای عالی است. ‌‌‌پرینترهای Anycubic دارای ویژگی‌هایی مانند تراز کردن خودکار بستر، رابط‌های صفحه لمسی، و عملکرد مناسب خارج از جعبه هستند. آنها برای مبتدیان و کسانی که خواهان ورود مقرون به صرفه به چاپ سه بعدی هستند ایده آل هستند. در حالی که پشتیبانی مشتری ممکن است ناسازگار باشد، محصولات آنها کیفیت چاپ عالی را نسبت به قیمت ارائه می‌دهند.

برند Elegoo

برند Elegoo یک برند پیشرو در چاپ سه بعدی مبتنی بر رزین است که گزینه‌های مقرون به صرفه و در عین حال قدرتمند را ارائه می‌دهد. سری Elegoo Mars و Saturn به دلیل دقت، قابلیت اطمینان و مقرون به صرفه بودن بسیار مورد توجه هستند. آنها از فناوری ماسک LCD برای چاپ‌های سریع و دقیق استفاده می‌کنند که آنها را برای مینیاتورها، جواهرات و نمونه سازی ایده آل می‌کند. Elegoo نرم افزاری با کاربری آسان و پشتیبانی قوی از جامعه را ارائه می‌دهد. در حالی که کار با رزین نیازمند اقدامات احتیاطی ایمنی است، ‌‌‌پرینترهای Elegoo برخی از بهترین نسبت‌های قیمت به عملکرد را در صنعت ارائه می‌دهند که هم برای علاقه مندان و هم برای حرفه ای‌ها جذاب است.

قیمت پرینتر سه بعدی

قیمت پرینتر سه بعدی

قیمت یک پرینتر سه بعدی تحت تأثیر چندین عامل کلیدی است، از جمله فناوری چاپ‌‌‌ که در آن ‌‌‌پرینترهای FDM عموماً مقرون به صرفه‌‌‌تر از ‌‌‌پرینترهای SLA مبتنی بر رزین یا ‌‌‌پرینترهای SLS درجه صنعتی هستند. حجم ساخت بر هزینه تأثیر می‌گذارد، زیرا ‌‌‌پرینترهای بزرگتر به قاب‌های محکم‌‌‌تر و اجزای بهتر نیاز دارند. وضوح لایه و سرعت چاپ بر دقت و کارایی تأثیر می‌گذارد و وضوح‌های بالاتر سخت افزار بهتری را می‌طلبد. سازگاری مواد، مانند چاپ چند متریال یا در دمای بالا، قیمت را افزایش می‌دهد. ویژگی‌هایی مانند تسطیح خودکار تخت، اکستروژن دوگانه، تخت‌های گرم شده، و محفظه‌ها نیز به هزینه اضافه می‌کنند. علاوه بر این، شهرت برند، ادغام نرم افزار، پشتیبانی مشتری و پتانسیل ارتقا می‌تواند مدل‌های ممتاز را گران‌‌‌تر کند.

نکات خرید پرینتر سه بعدی

در زمان خرید پرینتر سه بعدی به نکات مهم زیر توجه کنید:

  • هدف خود را تعریف کنید: تعیین کنید که آیا برای انتخاب مشخصات مناسب به ‌‌‌پرینتری برای پروژه‌های سرگرمی، نمونه سازی حرفه‌‌ای یا استفاده صنعتی نیاز دارید یا خیر.
  • فناوری مناسب را انتخاب کنید: پرینتر نوع FDM برای مقرون به صرفه بودن و دوام عالی است، در حالی که رزین (SLA/DLP) چاپ‌هایی با جزئیات بالا برای طرح‌های پیچیده ارائه می‌دهد.
  • حجم ساخت را در نظر بگیرید: حجم ساخت بزرگتر امکان چاپ بزرگتر را فراهم می‌کند اما هزینه و فضای مورد نیاز را افزایش می‌دهد.
  • وضوح لایه را بررسی کنید: وضوح بالاتر (میکرون کمتر) منجر به چاپ نرم‌‌‌تر می‌شود اما ممکن است زمان و قیمت چاپ را افزایش دهد.
  • سرعت چاپ را ارزیابی کنید: ‌‌‌پرینترهای سریعتر در زمان صرفه جویی می‌کنند اما ممکن است جزئیات را به خطر بیندازند. مدل‌های تقویت شده CoreXY و Klipper سرعت را بدون کاهش کیفیت بهبود می‌بخشند.
  • به دنبال تخت گرمکن بگردید: تخت گرمکن چسبندگی چاپ را بهبود می‌بخشد و تاب خوردگی را به خصوص برای موادی مانند ABS و PETG کاهش می‌دهد.
  • بررسی سازگاری مواد: مطمئن شوید که پرینتر از انواع رشته یا رزینی که قصد استفاده از آن را دارید، مانند PLA، TPU یا مواد درجه مهندسی پشتیبانی می‌کند.
  • گزینه‌های اتصال مهم هستند: ‌‌‌پرینتری را با کنترل‌های USB، کارت SD، Wi-Fi یا مبتنی بر ابر برای انتقال فایل‌های انعطاف پذیر انتخاب کنید.
  • به دنبال یک قاب محکم باشید: یک قاب فلزی یا تقویت شده لرزش‌ها را کاهش می‌دهد و ثبات و دقت چاپ را افزایش می‌دهد.
  • سطوح نویز را در نظر بگیرید: برخی از ‌‌‌پرینترها دارای نویز هستند. اگر قصد چاپ در یک فضای مشترک یا دفتر کار خانگی را دارید، به دنبال مدل‌های ساکت‌‌‌تر باشید.
  • پتانسیل ارتقا را بررسی کنید: برخی از ‌‌‌پرینترها امکان ارتقای نازل، اکسترودر یا سیستم عامل را می‌دهند و طول عمر و عملکرد آنها را افزایش می‌دهند.
  • ویژگی‌های ایمنی مهم هستند: ویژگی‌هایی مانند حفاظت از گرما، محفظه‌های محصور، و بازیابی اتلاف انرژی، ایمنی کاربر را بهبود می‌بخشد.

کلام آخر

خرید پرینتر سه بعدی یک سرمایه گذاری است که به نیاز، بودجه و سطح تجربه شما بستگی دارد. چه علاقه مند، حرفه‌‌ای یا صاحب کسب وکار باشید، انتخاب فناوری، حجم ساخت و ویژگی‌های مناسب تجربه چاپی روان را تضمین می‌کند. عواملی مانند سازگاری مواد، سهولت استفاده و بودجه خود را در نظر بگیرید. با انجام تحقیقات می‌توانید یک پرینتر سه بعدی پیدا کنید که نیازها شما به خوبی پوشش م دهد.

 

 

سوالات متداول

بهترین پرینتر سه بعدی برای مبتدیان کدام است؟

برای مبتدیان، ‌‌‌پرینترهای مدلFDM  مانند Creality Ender 3 یا Anycubic Kobra بهترین انتخاب هستند. به دنبال مشخصاتی باشید که نیازهای فعلی و اآینده شما را به خوبی پوشش می‌دهد.

چگونه می‌توانم اندازه مناسب پرینتر سه بعدی را انتخاب کنم؟

اندازه مورد نیاز شما بستگی به چیزی دارد که قصد چاپ آن را دارید. یک پرینتر استاندارد با حجم ساخت حدود 220 × 220 × 250 میلی متر برای اکثر پروژه‌های کوچک تا متوسط ​​ایده آل است.

‌‌‌در پرینتر سه بعدی از چه موادی استفاده می‌شوند.

بیشتر پرینترهای FDM با رشته‌های معروفی مانند PLA، ABS، PETG و TPU کار می‌کنند. برای ‌‌‌پرینترهای رزین، معمولاً از انواع مختلف رزین از جمله رزین‌های استاندارد، سخت و انعطاف پذیر استفاده می‌شود.

آیا برای استفاده از پرینتر سه بعدی به کامپیوتر نیاز دارم؟

بله، اکثر پرینترهای سه بعدی برای تبدیل فرمت فایل (G-code) به کامپیوتر ایا لپ تاپ نیاز دارند. بسیاری از ‌‌‌پرینترهای مدرن به شما این امکان را می‌دهند که از کارت SD، درایو USB یا Wi-Fi برای انتقال فایل‌ها بدون نیاز به اتصال مداوم به کامپیوتر استفاده کنید.

چاپ سه بعدی یک شی چقدر طول می‌کشد؟

زمان مورد نیاز به عوامل متعددی از جمله اندازه جسم، پیچیدگی، ارتفاع لایه و سرعت پرینتر بستگی دارد. اشیاء کوچک ممکن است چند ساعت طول بکشد، در حالی که چاپ‌های بزرگ و دقیق ممکن است تا 24 ساعت یا بیشتر زمان ببرند.

تفاوت بین چاپ FDM و SLA چیست؟

چاپ FDM از فیلامنت گرم شده برای ایجاد اشیاء لایه به لایه بهره می‌برد و برای چاپ‌های بزرگتر و بادوام‌‌‌تر مناسب است. پرینتر SLA از نور UV برای پخت رزین مایع در لایه‌ها استفاده می‌کند و چاپ‌هایی با دقت بالا را ارائه می‌دهد.

کیوان کاری
کیوان کاری

به معنای واقعی کلمه نمی‌توان گفت آدم تو چه سنی به چی علاقه داره، اما رسیدن به به چیز دلخواه یا شانس یا تقدیر؛ هر کدوم از ماها در مسیری میفتیم که یا بهش علاقه داریم یا از سر اجبار انجامش میدیم، ولی برای من تولید محتوا هم علاقس و هم اجباره.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *