اورکلاک چیست؟

اگر تا به حال به این فکر کرده‌اید که آیا راهی وجود دارد که عملکرد سیستم خود را فراتر از تنظیمات کارخانه‌ای آن ببرید، ممکن است پاسخ «اورکلاک» باشد. اما این سوال پیش می آید که اورکلاک چیست ؟

اورکلاک به معنی افزایش سرعت عملکرد یک کامپیوتر با افزایش سرعت کلاک قطعه و در نتیجه افزایش سرعت عملکرد آن قطعه است. یک کامپیوتر اورکلاک شده باید بتواند عملیات بیشتری را در بازه زمانی کوتاه‌تری انجام دهد. در این مقاله از پلازا دیجیتال به بررسی اورکلاک و مزایا و معایب آن می‌پردازیم. همراهمان باشید.

اورکلاک چیست؟

پردازنده‌های مختلف با سرعت‌های متفاوتی کار می‌کنند که به آن «سرعت کلاک» می‌گوییم. سرعت کلاک بالاتر به این معنی است که یک CPU می‌تواند تعداد عملیات بیشتری را در ثانیه انجام دهد و در نتیجه سرعت پردازش کامپیوتر شما نیز بالاتر می‌رود.

اما حتی پردازنده‌هایی با سرعت‌های مختلف با قطعات مشترک در خط مونتاژ ساخته می‌شوند. تنها پس از ساخته شدن پردازنده‌ها است که شرکت‌ها آن‌ها را برای عیب یابی آزمایش می‌کنند، پردازنده‌های با عملکرد پایین‌تر را بیرون می‌آورند و به صورت دستی سرعت کلاک آن تراشه‌ها را محدود می‌کنند تا آنها را در یک سیستم کندتر قرار دهند.

این بدان معناست که به صورت تئوری، حتی این پردازنده‌های کندتر نیز پتانسیل این را دارند که با سرعت‌های بالاتر کار کنند. اینجاست که اورکلاک وارد می‌شود. اورکلاک به شما امکان می‌دهد تا throttling را خنثی کرده و تراشه کندتر را با سرعت بیشتری اجرا کنید، گویی یک مدل کمتر معیوب است.

برای انجام این کار، باید «ضریب» پردازنده را افزایش دهید که در منوی UEFI یا BIOS کامپیوتر شما قرار دارد و باعث افزایش سرعت کلاک تراشه می‌شود.

ویژگی‌های اورکلاک چیست؟

پیشتر تعریف کاملی از اورکلاکینگ ارائه دادیم. این کار را می‌توان افزون بر CPU، برای کارت گرافیک و رم نیز انجام داد. اکنون بیایید به برخی از ویژگی‌های کلیدی اورکلاک نگاهی بیندازیم:

• بهبود عملکرد: هدف اصلی اورکلاک بهبود عملکرد یک جزء کامپیوتر است که می‌تواند منجر به بهتر شدن نرخ فریم بازی‌ها، کاهش زمان رندر در نرم افزارهای گرافیکی و به طور کلی عملکرد سریع‌تر سیستم شود.
• افزایش خروجی حرارت: اورکلاک باعث افزایش میزان گرمای تولید شده توسط قطعه می‌شود. سیستم‌های خنک کننده موثر مانند فن‌های تقویت شده، خنک کننده مایع یا روش‌های پیشرفته‌تر، برای جلوگیری از گرمای بیش از حد و آسیب احتمالی ضروری هستند.
• مصرف برق بیشتر: کار کردن قطعات با سرعت بالاتر مصرف برق آنها را افزایش می‌دهد. این می‌تواند منجر به هزینه‌های بیشتر شده و حتی ممکن است به یک واحد منبع تغذیه قوی‌تر (PSU) برای رسیدگی به افزایش تقاضا نیاز باشد.

• احتمال آسیب سخت افزاری: اورکلاک می‌تواند طول عمر یک قطعه را به دلیل افزایش فشار حرارتی و الکتریکی کاهش دهد. همچنین اگر اورکلاک با دقت انجام نشود، خطر آسیب فوری وجود دارد.
• باطل شدن گارانتی: بسیاری از تولیدکنندگان در صورت اورکلاک شدن یک قطعه، گارانتی آن را باطل می‌کنند، زیرا این امر فراتر از شرایط استفاده عادی در نظر گرفته می‌شود.
• مشکلات پایداری: اگر اورکلاک به درستی انجام نشود، می‌تواند منجر به بی‌ثباتی سیستم، آسیب و خرابی داده‌ها شود. این روش اغلب برای یافتن محدودیت‌های عملیاتی پایدار نیاز به رویکرد آزمون و خطا دارد.
• تنظیم ولتاژ: گاهی اوقات برای دستیابی به اورکلاک پایدار، ولتاژهای عرضه شده به قطعه باید افزایش یابد. این کار باید با دقت انجام شود زیرا ولتاژ بیش از حد می‌تواند باعث تخریب سریع سخت افزار شود.
• نرم افزار و ابزار: ابزارهای نرم افزاری مختلفی برای اورکلاک در دسترس هستند. این ابزارها به کاربران این امکان را می‌دهند که سرعت کلاک، ولتاژ و نظارت بر دما و پایداری اجزای خود را داشته باشند.
• معیارها و آزمایش: برای اطمینان از اینکه مؤلفه تحت تنظیمات جدید به درستی کار می‌کند، آزمایش و محک گذاری منظم لازم است. این کار همچنین به مقایسه بهبود عملکرد و ثبات کمک می‌کند.
• اورکلاک می‌تواند برای علاقه‌مندان به فناوری و گیمرهایی که به دنبال حداکثر استفاده از سخت‌افزار خود هستند، یک فرآیند مفید باشد، اما مستلزم بررسی دقیق و مدیریت ریسک‌های پیش رو است.

بیشتر بخوانید: آموزش اورکلاک CPU

کاربردهای اورکلاک چیست؟

گفتیم که کاربرد اولیه اورکلاک افزایش و بهبود عملکرد سخت افزار کامپیوتر فراتر از مشخصات پیش فرض آن است. اما کاربردهای متداول دیگری هم برای آن وجود دارد. در ادامه به این موارد می‌پردازیم:

• بازی: اورکلاک به شدت بین گیمرهایی که به دنبال عملکرد هر چه بهتر سیستم خود هستند محبوبیت زیادی دارد. با اورکلاک کردن CPU و GPU، گیمرها می‌توانند به نرخ فریم بالاتر و گیم‌پلی روان‌تر در بازی‌های سنگین دست پیدا کنند.
• بنچمارکینگ: اورکلاک اغلب در مسابقات بنچمارکینگ استفاده می‌شود که در آن علاقه مندان برای کسب بالاترین امتیاز در تست‌های عملکرد با یکدیگر رقابت می‌کنند. اورکلاک به آنها این امکان را می‌دهد تا عملکرد سخت افزار خود را به حداکثر برسانند و مهارت‌های خود را به نمایش بگذارند.

• ارتقای مقرون به صرفه: اورکلاک گاهی اوقات می‌تواند راهی مقرون به صرفه برای افزایش عمر سخت افزارهای قدیمی باشد. با اورکلاک کردن یک CPU یا GPU، کاربران می‌توانند نیاز به ارتقا به قطعات جدیدتر و گران‌تر را به تأخیر بیندازند.
• تحقیق و توسعه: از اورکلاک در تحقیق و توسعه نیز برای آزمایش محدودیت‌های سخت افزاری و کشف قابلیت‌های فناوری‌های جدید استفاده می‌شود. این کار می‌تواند به درک رفتار اجزا در شرایط سخت کمک کند.
• یادگیری و آزمایش: اورکلاک همچنین روشی برای علاقه مندان به کسب اطلاعات بیشتر در مورد سخت افزار کامپیوتر، سیستم‌های خنک کننده و بهینه سازی عملکرد است. آنها با این کار می‌توانند با تنظیمات و پیکربندی‌های مختلف آزمون کنند تا به بهترین نتایج برسند.

مزایا و معایب اورکلاک چیست؟

اکنون بیایید نگاهی به مزایا و معایب اورکلاک، این روش جذاب اما گاهاً کمی ترسناک نگاهی بیندازیم:

مزایا

• بهبود کلی عملکرد

بیایید با مزیت واضح اورکلاک شروع کنیم: بهبود عملکرد کلی رایانه. این دلیل اصلی اورکلاک کردن هر کامپیوتری است. همانطور که بازی‌ها و سایر نرم‌افزارهای حرفه‌ای سنگین‌ترمی‌شوند، می‌توانند سخت‌افزار قدیمی‌تر را متضرر کنند. حتی با وجود سخت‌افزار جدیدتر، اورکلاک هنوز هم کار مفیدی است، زیرا این کار می‌تواند به پردازش نرم‌افزار چالش‌برانگیزتر و سنگین‌تر کمک کند.

• زندگی جدید برای کامپیوترهای قدیمی

اورکلاک می‌تواند به طور قابل توجهی عملکرد کامپیوترهای قدیمی را بهبود دهد. این سیستم‌ها اغلب در مقایسه با کامپیوترهای جدیدتر هنگام اورکلاک، پیشرفت‌های محسوس‌تری را نشان می‌دهند. این به این دلیل است که رایانه‌های قدیمی‌تر که معمولاً اجزای قدرتمندتری دارند، فضای بیشتری برای بهبود عملکرد دارند. در مقابل، کامپیوترهای جدیدتر از قبل دارای اجزای پیشرفته‌تر و قدرتمندتری هستند که میزان بهبود اورکلاک را محدود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: بهترین کارت گرافیک از 40 تا 50 میلیون تومان

• تجربه بهتر در گیمینگ

بهبود فریم‌ در ثانیه یکی دیگر از امتیازات اورکلاک است که به نوبه خود می‌تواند تجربه بازی بسیار روان‌تری را به شما بدهد. صرف نظر از اغلب محاسباتی که از طریق کارت گرافیک کامپیوتر انجام می‌شود، بهبود کلی سرعت پردازش به دلیل اورکلاک همچنان محسوس خواهد بود و می‌تواند تجربه بازی شما را سرگرم کننده‌تر کند.

با عملکرد بهتر هنگام بازی بر روی کامپیوتر شخصی به لطف اورکلاک، طبیعی است که به دلیل عملکرد بهتر آن به فضای حافظه داخلی بیشتری نیاز باشد. مثلاً حافظه اورکلاک Crucial Pro DDR5 مکمل دیگر محصولات سری Crucial Pro مانند SSD های T700 و T500 NVMe است تا تجربه بازی شما را بیش از پیش ارتقا دهد.

معایب

با وجود تمام این مزایا برای اورکلاک، چندین جنبه منفی نیز برای انجام این فرآیند وجود دارد.

• گرم شدن بیش از حد

هنگامی که عملکرد سیستم خود را به حداکثر می‌رسانید، گرمای بیش از حد و داغ کردن می‌تواند مشکل ساز شود. به طور طبیعی، اکنون انتظار می‌رود کامپیوتر شخصی شما بیش از آنچه انتظار می‌رفت انجام دهد، به این معنی که به سیستم خنک کننده قوی‌تری نیاز دارید. دمای معمول یک CPU بین 104 تا 149 درجه فارنهایت (40 تا 65 درجه سانتیگراد) هنگام کار در یک بار کاری معمولی است. هنگام اجرای برنامه‌های سنگین یا بازی، دمای CPU شما ممکن است به 158-176 درجه فارنهایت (70-80 درجه سانتیگراد) افزایش یابد. اگر کامپیوتر شما از این هم بیشتر داغ می‌شود، باید تحقیق در مورد چگونگی خنک کردن آن را شروع کنید.

• کاهش طول عمر قطعه

اورکلاک می‌تواند فشار بیشتری به سیستم وارد کند و منجر به گرم شدن بیش از حد آن شود. با اینکه ممکن است سخت افزار جدیدتر برای کاهش گرمای بیش از حد طراحی شده باشد، اما همچنان می‌تواند سایر اجزای کامپیوتر را تحت فشار قرار دهد. این افزایش فشار می‌تواند طول عمر این قطعات را کم کرده و در نتیجه منجر به هزینه‌های بالاتر در طول زمان به دلیل نیاز به تعویض یا تعمیر شود.

• ابطال احتمالی گارانتی

با اورکلاک کردن رم کامپیوتر، ممکن است در نهایت گارانتی را باطل کنید. پس بهتر است با بررسی کامل شرایط نه تنها گارانتی کامپیوتر، بلکه ضمانت‌ اجزا مانند رم و هارد، رویکردی فعالانه داشته باشید. توجه دقیق به چاپ ظریف بسیار مهم است، زیرا تولید کنندگان اغلب بندهای خاصی را در مورد تغییرات و فعالیت‌های اورکلاک درج می‌کنند. آگاهی از این جزئیات از قبل می‌تواند شما را از هر گونه غافلگیری نجات دهد و کمکتان کند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد تغییر مرزهای عملکرد سیستم خود بگیرید.

بیشتر بخوانید: بهترین کارت گرافیک از 10 تا 20 میلیون تومان

نکات اورکلاک

قبل از شروع به اورکلاک کردن یک سیستم کامپیوتری، چندین نکته مهم وجود دارد که باید برای اطمینان از انجام درست این کار به آنها بررسی شود. برویم با این موارد آشنا شویم:

• سیستم خنک کننده: گفتیم که اورکلاک باعث افزایش خروجی حرارتی قطعات می‌شود. پس اطمینان حاصل کنید که سیستم خنک کننده (هوا یا مایع) شما قادر به تحمل گرمای اضافی است. ارتقا به یک خنک کننده قوی‌تر ممکن است برای حفظ دمای کارکرد ایمن ضروری باشد.
• منبع تغذیه: قطعات اورکلاک شده انرژی بیشتری مصرف می‌کنند. بررسی کنید که واحد منبع تغذیه شما (PSU) ظرفیت و پایداری کافی برای تحمل بار افزایش یافته را بدون مشکل دارد. بارگذاری بیش از حد یک PSU می‌تواند منجر به خرابی سخت افزار شود.
• کیفیت و قابلیت قطعه: همه سخت افزارها برای اورکلاک یکسان ساخته نمی‌شوند. قطعاتی مانند پردازنده‌های مرکزی، پردازنده‌های گرافیکی و مادربردها بر اساس کیفیت ساخت و فرآیند ساخت، از نظر پتانسیل اورکلاک متفاوت هستند. در مورد قابلیت‌ها و محدودیت‌های اورکلاک سخت افزار خاص خود تحقیق کنید.

• پشتیبانی از مادربرد: مادربرد بیشتر فرآیند اورکلاک را از طریق تنظیمات بایوس کنترل می‌کند. مطمئن شوید که مادربرد شما از اورکلاک پشتیبانی کرده و گزینه‌های جامعی برای عملکرد تنظیم، مانند کنترل ولتاژ و تنظیم فرکانس ارائه می‌دهد.
• گارانتی و پشتیبانی: گفتی که اورکلاک می‌تواند ضمانت برخی از قطعات را باطل کند. شرایط گارانتی سخت افزار خود را بررسی کنید. اگر نگران خسارات احتمالی و هزینه‌های مرتبط با آن هستید، در رویکرد خود تجدید نظر کنید یا بسیار محتاط باشید.
• پایداری و قابلیت اطمینان: اورکلاک می‌تواند بر پایداری سیستم تأثیر بگذارد. برای اطمینان از پایدار ماندن سیستم تحت فشار، آماده انجام آزمایش‌های متعدد باشید. بی‌ثباتی می‌تواند منجر به خرابی، از دست دادن اطلاعات یا حتی آسیب سخت افزاری شود.

• سطح مهارت و دانش: اورکلاک به مقدار کافی دانش فنی نیاز دارد. با این فرآیند، کارهایی که هر یک از تنظیمات انجام می‌دهد و اینکه چگونه تغییرات می‌تواند روی سیستم شما تأثیر بگذارد، آشنا شوید. منابع زیادی به صورت آنلاین در دسترس هستند، از آنها استفاده کنید.
• برنامه‌های پشتیبان: قبل از شروع اورکلاک، از اطلاعات مهم خود یک نسخه پشتیبان تهیه کنید. در صورتی که در طول فرآیند مشکلی پیش بیاید، بهتر است اطلاعات ارزشمند شما محفوظ بمانند.
• زمان و صبر: یافتن تنظیمات اورکلاک کامل می‌تواند فرآیندی زمان‌بر باشد که شامل تست‌ها و تنظیم‌های زیادی است. صبر بسیار مهم است، زیرا رویکرد بیش از حد تهاجمی می‌تواند منجر به خرابی فوری سخت افزار شود.
• مانیتورینگ دما و عملکرد: به طور مرتب دما و عملکرد سیستم خود را پس از اورکلاک نظارت کنید. مراقب هر گونه نشانه‌ای از داغ کردن یا مشکلات عملکرد باشید؛ چرا که می‌تواند نشان دهنده نیاز به انجام مجدد اورکلاک یا بهبود خنک کننده باشد.

در نظر گرفتن این عوامل می‌تواند به شما کمک کند بفهمید که آیا اورکلاک برای شما مناسب است یا خیر و به یک تجربه اورکلاک موفق و ایمن نیز کمک می‌کند.

سخن آخر

در این مطلب به این سوال پاسخ دادیم که اورکلاک چیست ؟ البته که با ویژگی‌ها و کاربردهای آن آشنا شدیم. سپس از مزایا و معایب آن گفتیم و در پایان نکاتی مهمی که باید پیش از انجام آن در نظر گرفت را بررسی کردیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.

اگر قصد ارتقای سیستم یا خرید یک سیستم جدید را دارید و می‌خواهید قطعات کامپیوتری بخرید، پلازا دیجیتال در خدمت شماست. فروشگاه ما مجموعه متنوعی از بهترین قطعات سخت افزاری اعم از پردازنده، رم، هارد و … را دارد که در انواع مختلف موجود هستند. با مراجعه به سایت می‌توانید قطعهر مورد نظر خود را انتخاب نموده و تجربه یک خرید لذت بخش را داشته باشید.

سوالات متداول کاربران

آیا اورکلاک کردن CPU ایمن است؟

با اینکه تنظیمات اورکلاک ناپایدار CPU بلافاصله آن را از بین نمی‌برد، اما سیستم شما داغ‌تر خواهد شد. با گذشت زمان، CPU و بقیه اجزا ممکن است چرخه عمر کوتاه‌تری داشته باشند. اما اگر مراقب باشید، مشکلی نیست.

آیا لپ تاپ را می‌توان اورکلاک کرد؟

بله، لپ تاپ دارای اجزای مشابه دسکتاپ است. در یک لپ‌ تاپ معمولی یک CPU، GPU، مادربرد و رم را داریم، درست مانند یک دسکتاپ. پس مشکلی نیست!